Jak hitlerowcy rabowali dzwony

Zrzucenie z wieży dwóch dzwonów

Fotografie udostępnił p. Mieczysław Dębowiak

W 1906 roku w wieży kościoła umieszczono trzy dzwony – Walenty, Ferdynand i Pelagia – odlane w ludwisarni Schillingów w Apoldzie.
Największy – Walenty ze względu na budowniczego kościoła ks. Walentego Śmigielskiego (ufundowany przez kapłana), Ferdynand – ze względu na patrona kościoła, księcia Ferdynanda Radziwiłła, Pelagia – na wspomnienie żony księcia.

24 kwietnia 1942 roku dwa dzwony – Walenty i Ferdynand – zostały zrabowane przez hitlerowców w czasie drugiej II wojny światowej. Fakt ten został udokumentowany na zdjęciach wykonanych z ukrycia. Według relacji naocznego świadka ks. kan. Henryka Kujawy podczas zrzucania z wieży wielkiego dzwonu, ten aż jęknął, ale nie pękł, zarył się częściowo w ziemię. W wieży ocalał tylko dzwon najmniejszy – Pelagia.

  • dzwon Walenty o tonie bo – 3.439 kg z wizerunkiem Pana Jezusa na krzyżu i napisem: „Sanctissima et lndividua Trinitas Sancti Valentini precibus Pestem Famem Bellum cunctaque pericula ab hac Civitate avertat” (Święta i Niepodzielna Trójca przez prośby Świętego Walentego niech odwraca od tego miasta zarazę, głód, wojnę i wszelkie niebezpieczeństwa).
  • dzwon Ferdynand o tonie des’ – 1.995 kg z napisem: „Vox mea vox vitae, Voco vos, ad sacra venite ln honorem sancti Ferdinandi Fudit me Franciscus Schilling Apoldae a.D.S. 1905” (Głos mój jest głosem życia, wołam was przyjdźcie na nabożeństwa. Ulał mnie Franciszek Schilling w Apoldzie w roku Pańskim Zbawienia 1905 r.).
  • dzwon Pelagia o tonie es’ – 1397 kg z napisem: „Vivos voco, festa decoro, Fulgura frango, defunctos plango Vocor Pelagia” (Wołam żyjących, ozdabiam święta, łamię błyskawice, opłakuję umarłych. Jestem nazywana Pelagia).

Ks. Proboszcz Stanisław Matuszczak podjął starania umieszczenia nowych dzwonów. Odlano je w 1959-1960 r. w Poznaniu. Były jednak mniejsze od Walentego i Ferdynanda. 22 maja 1960 roku Ks. Arcybiskup Antoni Baraniak dokonał konsekracji dwóch nowych dzwonów – Maryi, Królowej Polski i św. Stanisława BM, które wciągnięto na wieżę 13 czerwca 1960 r. Obecnie mają napęd elektromagnetyczny.

Tekst: Jacek Ryczkiewicz
Historyczne fotografie udostępnił Mieczysław Dębowiak
staraniem Mariana Wlazika

Dziś można je usłyszeć

Pelagia

Pelagia – to dzwon, który nie został zrabowany przez hitlerowców i pozostał w wieży kościoła do dziś. Odlany w 1905 r. przez Franciszka Schillinga w Apoldzie.

Napis na dzwonie brzmi:
VIVOS VOCO FESTA DECORO
FULGURA FRANGO DEFUNCTOS PLANGO
VECOR PELAGIA

(Wołam żyjących, ozdabiam święta, łamię błyskawice, opłakuję umarłych. Jestem nazywana Pelagia).

Ton: es

waga 1397 kg

Maryja, Królowa Polski

Dzwon imienia Maryi, Królowej Polski – największy dzwon w wieży Konkatedry odlany w 1959 roku.

Napis na dzwonie brzmi:
MARYJO KRÓLOWO POLSKI
MÓDL SIĘ ZA NAMI

OSTRÓW WLKP. FARA
R.P. 1959

Ton: c

waga 2400 kg

Stanisław Bp

Dzwon imienia św. Stanisława Bpa – został odlany w 1960 roku.

Scroll to Top
Skip to content