Sto lat od konsekracji – od stu lat góruje nad miastem
Jubileusz Konkatedry
Uroczystość setnej rocznicy konsekracji fary, a obecnie konkatedry przeżywali mieszkańcy Ostrowa Wielkopolskiego. Przewodniczył jej 8 maja ks. bp Stanisław Napierała.
– Księże Biskupie, dziś pielgrzymujesz do konkatedry ostrowskiej. Przeżywamy 100. rocznicę konsekracji tego kościoła, dokonanej 6 października 1907 roku przez bpa Edwarda Likowskiego. W tym kościele mieszkańcy Ostrowa umacniali swoją wiarę, modlili się o wolną ojczyznę – powiedział witając Ordynariusza ks. kanonik Tomasz Ilski, proboszcz parafii pw. św. Stanisława, bpa i m. Wraz z Księdzem Kanonikiem przedstawiciele mieszkańców, parafii i kombatantów złożyli ks. bp. Stanisławowi życzenia z racji przypadających tego dnia jego imienin.
W homilii ks. bp Napierała nawiązując do aktu konsekracji czyli uroczystego oddania Bogu zbudowanej świątyni podkreślił, że świątynia to przede wszystkim dom Boga. – Ludzie ją zbudowali i Bogu poświęcili, a Bóg ją przyjął i napełnił swoją obecnością, swoim działaniem. … To jest wartość największa dla miasta Ostrowa Wielkopolskiego – powiedział Ordynariusz. Natomiast przypominając historię konkatedry przybliżył postać jej patrona św. Stanisława, który poniósł śmierć męczeńską stojąc na straży prawa Bożego sprzeciwiając się królowi. – Nie może biskup milczeć tam, gdzie są naruszane prawa, Boże prawa. I, po drugie, prawo moralne obowiązuje wszystkich i również winno być przestrzegane w sprawowaniu jakiejkolwiek władzy, czy to duchownej czy świeckiej – powiedział Ordynariusz odczytując na nowo przesłanie życia i śmierci pozostawione przez Biskupa Krakowa. Ks. bp Napierała wspomniał także zasługi ks. prałata Alfreda Mąki, wieloletniego proboszcza konkatedry i poprzednika ks. kan. Ilskiego, który podjął się trudu odnowienia konkatedry.
Podczas procesji z darami został m.in. przyniesiony przez przedstawicieli władz miasta Ostrowa: kielich mszalny z herbami miasta wraz z pamiątkową inskrypcją „Miasto Ostrów Wielkopolski na 100-lecie ostrowskiej konkatedry”. Na zakończenie uroczystości uczczono Jezusa Eucharystycznego podczas procesji wokół świątyni. Natomiast ks. bp Stanisław Napierała ogłosił nominację ks. kanonika Ilskiego na kanonika prałata. Na uroczystość przybyło wielu kapłanów z ostrowskich parafii i dekanatów ostrowskich, przedstawiciele władz samorządowych z prezydentem Radosławem Torzyńskim i starostą Włodzimierzem Jędrzejakiem, przedstawiciele kombatantów, ostrowskich parafii, klerycy i siostry zakonne. Uświetnił ją śpiewem Chór parafialny.
Parafia pw. św. Stanisława, biskupa i męczennika jako samodzielna parafia powstała w 1434 roku. Najpierw zbudowano drewniany kościół. Natomiast 100 lat temu obok drugiej drewnianej świątyni wybudowano obecną murowaną. W 1992 roku Ojciec Święty Jan Paweł II farę ostrowską ustanowił konkatedrą diecezji kaliskiej. Trzy lata później zostało powołane gremium kapłanów naszej diecezji zwane kapitułą konkatedralną. Co roku świątynia jest również miejscem święceń diakonów dla diecezji.
Oprac. Renata Jurowicz
Wystawa
6 października 2007 roku minęło sto lat od konsekracji największego kościoła w naszym mieście – ostrowskiej Konkatedry. O tak doniosłym jubileuszu nie zapomniało ostrowskie muzeum i przygotowało bardzo ciekawą ekspozycję związaną z historią najstarszej ostrowskiej parafii. Scenariuszem i realizacją wystawy zajęła się Barbara Jarosz, pracownik Muzeum Miasta Ostrowa.
Wystawa prezentuje kilkadziesiąt fotografii, pocztówek, rycin i plakatów z widokiem dawnej Fary – obecnej Konkatedry i jej najbliższego otoczenia. Ilustracje ukazują świątynię od czasów jej budowy w latach 1904-1906. O zawiłych dziejach budowy nowego kościoła pisał w swojej publikacji ks. prałat Alfred Mąka. – Pierwsza wzmianka zawierająca myśl o budowie kościoła została zawarta w piśmie ks. dziekana Kocińskiego z Dobrzycy do Konsystorza w Poznaniu datowanym 6 listopada 1857r. z nagłówkiem: „Dotyczy budowy nowego kościoła parochialnego w Ostrowie”. Budowę świątyni ukończono w 1907 r., stąd wynika, że zmagania o jego postawienie trwały 50 lat – mówi ks. Mąka. Głównym inspiratorem budowy był proboszcz ostrowski ks. dziekan Walenty Śmigielski, natomiast patronem książę Ferdynand Radziwiłł. Fundusze na budowę kościoła pochodziły z ofiar parafian, tylko 1/3 kosztów pokrywał książę. – Na prośbę księcia Augustyn Menken z Berlina zaprojektował kościół w stylu gotyckim. Gdy wszystkie instancje go zatwierdziły książę oświadczył, że jednak nie chce mieć kościoła gotyckiego. Wykonanie projektu powierzono więc Sylwestrowi Pajzderskiemu. Projekt ten został wykonany, ale na skutek pewnych napięć w 1904 r. zrezygnowano z jego usług, a poproszono Rogera Sławskiego, który przejął projekt Pajzderskiego, ale wprowadził swoje zmiany – opowiada ks. prałat Mąka. Na wystawie w muzeum można zobaczyć jeden z arkuszy projektu Fary wykonanego przez znanego wielkopolskiego architekta Sławskiego oraz przykłady nadreńskich kościołów romańskich, na których wzorował się projektant.
Do najciekawszych zdjęć prezentowanych na wystawie należą te z widokiem stojących obok siebie dwu kościołów – osiemnastowiecznego, drewnianego kościoła rozebranego pod koniec 1906 roku i nowej okazałej, ceglanej budowli (na zdjęciu poniżej). Kopanie fundamentów pod nowy kościół rozpoczęto w lipcu 1904 r., a ostateczne zezwolenie na budowę wydał Magistrat Ostrowa 13 września 1904 r. Poświęcenia kamienia węgielnego dokonał 9 października 1904 r. sufragan poznański ks. biskup Edward Likowski. Kościół został poświęcony przez ks. dziekana Grośtego z Odolanowa w dniu 30 września 1906 r. Świątynię konsekrował 6 października 1907 r. ks. biskup Likowski. Pod urokiem nowej świątyni był Jarosław Iwaszkiewicz, który tak pisał 21 sierpnia 1920 r. w liście do swojej matki: „kościół nowy trochę niemiecki, ale najładniejszy z kościołów współczesnych jaki widziałem, szczególniej w środku biały, marmurowy, taki wykończony artystycznie w każdym szczególe, że robi nadzwyczajne wrażenie. Szkoda, że nie będę jutro na nabożeństwie”.
Na ekspozycji znajduje się bogaty materiał ikonograficzny przedstawiający wnętrze kościoła. Są też unikatowe fotografie wykonane przed położeniem polichromii w 1930 r. Nie brakuje zdjęć ołtarzy, figur i malowideł zdobiących Farę. Uwagę przyciąga fotografia ukazująca prezbiterium przed ustawieniem ołtarza soborowego oraz pierwotny układ balustrady przemontowanej i przesuniętej o dwa stopnie niżej w 1998 r. Zwiedzający mogą oglądać zdjęcia z widokami fasady i pozostałych elewacji świątyni z różnych punktów widokowych w okresie międzywojennym, czasach okupacji i latach powojennych. Obok zdjęć i pocztówek kościoła na wystawie zamieszczono fotografie i ryciny obiektów przykościelnych, m.in. probostwa, konwiktu, domu katolickiego, biura parafialnego. Niewiele osób pamięta np. pomnik św. Jana Nepomucena i pierwszy posąg kardynała Ledóchowskiego zniszczone przez Niemców w 1939 r. Dzieje parafii obrazuje fotografia prymasa Edmunda Dalbora w drzwiach probostwa w 1925 r., a także zdjęcia z 7 listopada 1976 r. prezentujące nawiedzenie obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, któremu towarzyszyli: prymas Polski ks. kardynał Stefan Wyszyński i ks. kardynał Karol Wojtyła.
Oprac. Ewa Kotowska-Rasiak