ks. Augustyn Szamarzewski

Parafie:

• Środa – wikary od 1859
• Ostrów Wlkp. – wikariusz od 15.10.1886 do 26.08.1887
• Ostrów Wlkp. – proboszcz od 27.08.1887 do 1891

Dodatkowe informacje:
Rodzice: Jakub i Agnieszka

Urodził się 30 stycznia 1832 roku w Poczdamie. Jego rodzicami byli Jakub, urzędnik pocztowy i Agnieszka z domu Klimek. W 1845 rozpoczął naukę w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, a po zdaniu matury, w 1854, rozpoczął pracę na poczcie w Poznaniu. Rok później ożenił się z Michaliną Kalawską, jednak już wkrótce owdowiał. Małżeństwo było bezdzietne. Po śmierci żony Augustyn wstąpił do Seminarium Duchownego w Gnieźnie. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1859, a następnie został wikarym w kościele parafialnym w Środzie Wielkopolskiej. Poza pełnieniem obowiązków duszpasterskich Szamarzewski działał jako społecznik – założył Towarzystwo Rzemieślnicze. W 1863, gdy wybuchło powstanie styczniowe, wygłaszał patriotyczne kazania, organizował werbunek ochotników i przemycał zaopatrzenie. Za udział w walkach został skazany na karę więzienia, którą odbywał przez półtora roku w Koninie, Poznaniu i Berlinie.

7.07.19864 r. został osądzony w wielkim procesie politycznym przed Trybunałem w Berlinie. Po powrocie na parafię w Środzie, zajął się organizacją spółdzielczości kredytowo-oszczędnościowej wśród średzkich rzemieślników i rolników. Zakładane kasy działały początkowo w ramach założonego przez Szamarzewskiego stowarzyszenia, a następnie wyodrębniły się jako samodzielne spółdzielnie. Inicjatywa szybko rozwijała się obejmując kolejne miejscowości: Kostrzyn, Książ Wielkopolski i Jarocin. W 1872 wszystkie założone przez niego spółki połączyły się w Związek Spółek Zarobkowych i Gospodarczych, którego Szamarzewski został patronem.

W okresie Kulturkampf należał do grupy duchownych stawiających czynny opór polityce rządu niemieckiego, za co został w 1873 skazany na miesiąc więzienia w Kłodzku. Jeszcze podczas swojego pobytu w Środzie, a od 15 października 1886 w Ostrowie Wielkopolskim, gdzie został wikariuszem, Augustyn Szmarzewski odbywał liczne podróże integrując ruch spółdzielczy i szkoląc nowych członków. 27.08.1887 został proboszczem w Ostrowie. Swoje idee przedstawiał również w artykułach, które publikowano w „Dzienniku Poznańskim” i „Ruchu Społeczno-Ekonomicznym”. Zmarł nagle 8 maja 1891 w ostrowskim kościele w trakcie kwestowania na mszy św. Jego pogrzeb na Starym Cmentarzu stał się manifestacją patriotyczną.

Uhonorowany m.in. pomnikiem w Poznaniu oraz ulicami swojego imienia w Poznaniu i w Ostrowie. Imię Augustyna Szamarzewskiego nosi także Nagroda Gospodarcza Ziemi Ostrowskiej.

Źródło:
Wielkopolscy Księża od XVIII do XX wieku.