Ostrowianin na konklawe
W poniedziałek, 28 kwietnia, ogłoszono datę konklawe, które rozpocznie się 7 maja 2025 roku w związku ze śmiercią Ojca Świętego Franciszka. W historii wyboru nowego Papieża znaleźć możemy nasz ostrowski akcent. Po śmierci papieża Benedykta XV w styczniu 1922 roku Kościół katolicki stanął przed zadaniem wyboru nowego następcy św. Piotra. Wśród 53 kardynałów zgromadzonych na konklawe w Kaplicy Sykstyńskiej w Rzymie znalazł się również ostrowianin, ks. kardynał Edmund Dalbor, prymas Polski i arcybiskup metropolita gnieźnieński i poznański, reprezentujący odrodzoną Polskę.
Edmund Dalbor urodził się 30 października 1869 roku w Ostrowie Wielkopolskim. Wyświęcony 23 lutego 1893 roku syn naszej parafii studiował teologię i prawo kanoniczne w Rzymie, gdzie uzyskał doktoraty w obu dziedzinach. Po powrocie do Polski szybko zdobył uznanie wśród duchowieństwa. W trudnych czasach rozbiorów i walki o narodową tożsamość, Dalbor odegrał ważną rolę jako duchowy lider Polaków. W 1915 roku został mianowany arcybiskupem gnieźnieńskim i poznańskim, a po odzyskaniu niepodległości przez Polskę jego rola nabrała jeszcze większego znaczenia. W 1919 roku papież Benedykt XV wyniósł go do godności kardynalskiej, czyniąc go jednym z najważniejszych przedstawicieli polskiego Kościoła na arenie międzynarodowej.
22 stycznia 1922 r. zmarł Ojciec Święty Benedykt XV. Kardynał Dalbor, jako świeżo mianowany członek Kolegium Kardynalskiego, wraz z arcybiskupem warszawskim kardynałem Aleksandrem Kakowskim, udał się do Rzymu na konklawe. To wydarzenie miało ogromne znaczenie także dla Polski, która kilka lat wcześniej odzyskała niepodległość. Konklawe rozpoczęło się 2 lutego 1922 roku. Spośród sześćdziesięciu kardynałów-elektorów żyjących w chwili śmierci papieża Benedykta XV, wliczając kardynała Enrique Almaraza y Santosa, który zmarł tego samego dnia, w głosowaniu udział wzięło pięćdziesięciu trzech. Trzech kardynałów do Watykanu dotarło już po wyborze, a czterech było nieobecnych z powodu choroby, wieku lub odległości od Rzymu. Ostatecznie, po czterech dniach intensywnych obrad i czternastu głosowaniach, 6 lutego wybrano kardynała Achille Rattiego, arcybiskupa Mediolanu, który przyjął imię Piusa XI.
Warto zaznaczyć, że Pius XI miał już wcześniej silne związki z Polską – w czasie I wojny światowej był Nuncjuszem Apostolskim w Warszawie. Jego wybór był więc szczególnie korzystny dla Polski, a obecność kardynała Dalbora w konklawe symbolizowała nową pozycję naszego kraju na mapie Europy i w Kościele katolickim.
Udział kardynała Edmunda Dalbora w konklawe 1922 roku był wydarzeniem o wymiarze historycznym. Było to bowiem jedno z pierwszych wyraźnych znaków powrotu Polski na arenę międzynarodową po 123 latach rozbiorów. Kardynał Edmund Dalbor, ostrowianin, zajmował najwyższe stanowisko w Kościele katolickim spośród wszystkich mieszkańców Ostrowa. Jego pozycja prymasa Polski i kardynała czyniła go również jedną z najważniejszych i najbardziej wpływowych postaci w ówczesnej Polsce, co miało znaczenie także dla postrzegania Ostrowa na arenie krajowej.
Pamięć o nim trwa do dziś – jego imię nosi jedna z ostrowskich ulic, w podcieniu Konkatedry znajduje się tablica upamiętniająca, a w I Liceum Ogólnokształcącym wisi jego portret.
Więcej na temat kard. Edmunda Dalbora – tutaj.
Oprac. Jacek Ryczkiewicz
