Wielki Piątek – Liturgia Męki Pańskiej

Wielki Piątek – dzień Krzyża. Tego dnia w Kościele nie odprawia się Mszy św. Późnym popołudniem rozpoczynają się najważniejsze obrzędy tego dnia – Liturgia Męki Pańskiej, która składa się z trzech części: Liturgii Słowa, adoracji Krzyża i obrzędów Komunii. Liturgię celebrował ks. Dariusz Kuliński.

Wielki Piątek to przede wszystkim liturgia Krzyża. Wszystko zaczyna się od procesyjnego wejścia celebransa. W kościele jest cisza, nic się nie śpiewa na wejście. Celebrans pada na twarz przed ołtarzem i następuje dłuższa chwila milczenia. Całe zgromadzenie klęczy, jest to chwila intensywnej, skupionej modlitwy. Tajemnicy Wielkiego Piątku nie da się wyrazić słowami, trzeba pomilczeć, trzeba się bardzo uniżyć przed Panem Bogiem. Postawy celebransa i zgromadzenia jasno to wyrażają. Później od razu odmawia się modlitwę na rozpoczęcie, nawet bez pozdrowienia „Pan z wami” i następuje Liturgia Słowa, której centrum stanowi uroczyste czytanie Męki Pańskiej z podziałem na rolę.

Homilię wygłosił ks. Dariusz Kuliński.

W miejscu, gdzie we Mszy św. jest Modlitwa Eucharystyczna, w Wielki Piątek jest Adoracja Krzyża. Ta tradycja liturgiczna zaczerpnięta została z liturgii jerozolimskiej. Po odkryciu w IV wieku relikwii Krzyża Świętego, w Wielki Piątek w Jerozolimie oddawano temu Krzyżowi cześć. Przez kilka godzin biskup siedział, trzymając w rękach relikwie, a wierni podchodzili i oddawali im cześć poprzez pocałunek. Na Paschę do Jerozolimy przyjeżdżali pielgrzymi z całego świata, więc trwało to bardzo długo, całymi godzinami. U nas to trwa krócej, ale ważne, żeby się nie spieszyć i żeby nie podawać do ucałowania więcej niż jednego krucyfiksu. Przepisy wyraźnie tego zabraniają.

Po adoracji krzyża jest Komunia św. Co ciekawe — jest to jeden z najbardziej dziwnych historycznie rytuałów. W historii było tak, że Komunia św. w Wielki Piątek raz była, a raz jej nie było. Były tradycje, zgodnie z którymi Komunia św. w Wielki Piątek nie miała sensu, bo jest to sakrament Zmartwychwstałego, a tu celebrujemy liturgię krzyża. Od Wielkiego Piątku aż do Wigilii Paschalnej przyklęka się przed krzyżem, oddając Mu cześć, tak jak się oddaje Eucharystii. Dlatego niektórym wydawało się, że Adoracja Krzyża jest, podobnie jak Komunia, zjednoczeniem z Ukrzyżowanym. Najciekawsze jest to, że nie było żadnej zasady. W starożytnym Rzymie wszędzie była Komunia, ale w katedrze na Lateranie nie było. W jednym mieście mogły istnieć dwa zupełnie różne zwyczaje liturgiczne. W tej chwili Kościół przyjął, że Komunia w Wielki Piątek jest udzielana.

Wigilie Paschalne przeżyły swój ogromny kryzys w drugim tysiącleciu, chociaż pierwsze oznaki tego kryzysu były już w VI w. Większość obrzędów Liturgii Paschalnej zaczęto sprawować rano i przez to zniknęły one zupełnie ze świadomości wiernych. Przecież do dzisiaj najważniejsza dla wielu ludzi jest procesja rezurekcyjna. To jest najlepszy przykład pozostałości tej mentalności. Tym bardziej, że mniej więcej od okresu baroku Triduum Paschalne nie jest świętem obowiązkowym. Jest obowiązek uczestniczenia we Mszy św. w Niedzielę Zmartwychwstania, ale nie ma obowiązku uczestniczenia w dniach Triduum Paschalnego.

Po Komunii św. Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony do grobu. Tam, po krótkiej modlitwie, rozpoczyna się adoracja trwająca do późnych godzin wieczornych i w sobotę od świtu do rozpoczęcia Liturgii Wigilii Paschalnej.

Tradycja Grobu Pańskiego jest typowo polska. W średniowieczu bardzo często zamiast Najświętszego Sakramentu wkładano do grobu po prostu krucyfiks. Krzyż znajdował się tam aż do chwili, kiedy obleczony w stułę wynoszony był na czele procesji rezurekcyjnej. Teraz Grób Pański buduje się chyba tylko w Polsce. Także zwyczaj czuwania przy grobie ostał się tylko u nas. Zamiast krzyża wystawia się monstrancję otuloną welonem — za chwilę się ją ściągnie, tak, jak Jezus zdjął z siebie całun grobowy.

W obchodach Triduum Paschalnego uczestniczy nasz Chór parafialny pw. św. Grzegorza pod dyr. Magdaleny Nowickiej.

Adoracja Najświętszego Sakramentu rozpoczęła się po zakończeniu Liturgii Męki Pańskiej. Czuwanie przy grobie poprowadził zespół DONATUS wraz z ks. Pawłem Wczesnym.

Nagrania z czuwania można posłuchać na profilu YouTube zespołu – zobacz.

Transmisję prowadziła telewizja internetowa diecezji kaliskiej DOMJOZEFA.tv

Zobacz również: Wielki Czwartek, Grób Pański, Wielka Sobota

Tekst i zdjęcia: JR
Tekst na podstawie: Krótki przewodnik po Triduum/red. Ela Konderak/opoka.org.pl


(kolejne zdjęcia ładują się podczas przewijania strony) 

Wielki Piątek - Liturgia Męki Pańskiej 2017

Zobacz również